راهکارهای تقویت رفتارهای خودمراقبتی در آموزه های اسلامی

مقدمه: «خودمراقبتی» که از ارکان مهم سبک زندگی سلامت محور محسوب می شود، جایگاه مهمی در طب اسلامی دارد. دین مقدس اسلام، به عنوان جامع ترین دین الهی، دارای نظام مراقبتی یکپارچه و به هم پیوسته ای در حوزه سلامت است که برپایه خودمراقبتی شکل گرفته است. آموزه های اسلامی، با تأکید بر توانمند نمودن افراد در رعایت بهداشت و پیشگیری از بیماری ها، عمدتاً در صدد القای باور خودمراقبتی در افراد هستند و بر این اساس، توصیه های فراوانی را برای تقویت رفتارهای خودمراقبتی، ارائه نموده اند؛ توصیه هایی که با بررسی و طبقه بندی آنها می توان به راهکارهای مؤثری در این زمینه دست یافت. اهداف: هدف پژوهش حاضر، ترسیم و تبیین نظام خودمراقبتی در اسلام و استخراج و دسته بندی راهکارهای تقویت رفتارهای خودمراقبتی در حوزه سلامت، از آیات و روایات اسلامی است. مواد و روش ها: این پژوهش با مطالعه قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) انجام شده است. در مطالعه روایات ابتدا با مرور جامع «دانش نامه احادیث پزشکی» تألیف آیت الله محمدی ری شهری، روایات متناسب با هدف پژوهش انتخاب گردید و سپس با مراجعه به منابع اصلی، روایات مطالعه و استخراج شد. یافته ها: ابتدا بر اساس آیات و روایات اسلامی، نظام خودمراقبتی در اسلام ترسیم و تبیین شد و در ادامه، راهکارهای چهارگانه ای برای تقویت رفتارهای خودمراقبتی از نظر قرآن و حدیث شامل: ترسیم سبک زندگی اسلامی، تقویت باورهای دینی در حوزه سلامت، آگاهی بخشی و اطلاع رسانی و توانمندسازی و مهارت افزایی استخراج و ارائه شد. نتیجه گیری: دین اسلام علاوه بر دارا بودن نظام یکپارچه خودمراقبتی در حوزه سلامت، جهت تقویت رفتار خودمراقبتی در افراد، راهکارهای مختلفی را ارائه می دهد. شناخت این راهکارها، مسئولان و سیاست گزاران عرصه سلامت را یاری می دهد تا با تقویت باورهای دینی افراد و عملی ساختن راهکارهای مذکور، در راستای فرهنگ سازی و ارتقای فرهنگ خودمراقبتی در جامعه گام های مؤثرتری بردارند.